مفاهیم پایگاه داده- قسمت سوم

صفات:

بدیهیست که خود موجودیت به تنهایی مفهومی ندارد، برای مثال دانشجو به تنهایی برای شما معنایی ندارد، باید در نظر بگیرید که چه چیزی از دانشجو ذخیره خواهد شد. به قسمتی از اطلاعات که میخواهیم از یک موجودیت ذخیره کنیم Attribute یا صفت گفته میشود.

انواع صفات:

صفت ها یا ساده هستند یا مرکب. صفت ساده قابل شکستن نیستند و صفات مرکب قابل شکسته شدن هستند. اینکه صفت باید شکسته شود یا نه، بر عهده ی تشخیص طراح است. البته یک نکته مهم وجود دارد که آیا میخواهیم از اجزای یک صفت گزارش بگیریم یا خیر، برای درک مرکب بودن توجه به این نکته ضروریست.

برای مثال “آدرس” هم میتواند مرکب باشد هم ساده، زمانی میتواند ساده باشه که ترتیب و تفکیک در آن مهم نباشد، اما گاهی مهم است که آدرس به صورت تفکیک شده در سیستم ذخیره شود: استان، شهر، خیابان و …

صفات تک مقداری یا چند مقداری:

صفات یا تک مقداری (single value) و یا چند مقداری (multi value) هستند.

صفت تک مقداری صفتی هست که در آن واحد یک مقدار را ذخیره میکند و صفت چند مقداری صفتی است که در آن واحد بیش از یک مقدار را ذخیره می کند.

اما منظور از آن واحد چیست؟ یعنی هر وقت که به سلول مراجعه کنید یک مقدار مشخص را می بینیند، برای مثال صفت فرزند برای کارمند: ممکن است که یک کارمند در آن واحد یک فرزند یا بیش از یک فرزند داشته باشد. یا مثلاً دانشجو درس اخذ میکند، نمیگوییم دانشجو ریاضی، فیزیک، فارسی یا … میگیرد. دانشجو درس میگیرد. یا مدرک تحصیلی، در سلول مدرک تحصیلی فقط یک عنوان که آخرین مدرک تحصیلی هست، ذخیره میشود.

صفت چند مقداری مرکب هم داریم: مثلاً فرزند، اینکه بخواهیم برای فرزند که یکی از صفات موجودیت کارمند هست، اسم، مدرک، تاریخ تولد یا چیزهای دیگری را ذخیره کنیم.

صفات همچنین می توانند مشتق شده (derived) باشند. صفت مشتق شده صفتی ست که بتوانیم از صفات دیگر بدستش بیاوریم، یعنی قابل تولید هست. مثل معدل که از نمرات به دست میاید.

کلید:

کلید: کلید یک خصوصیت منحصر به فرد است که باعث تمایز رکورد ها میشود. همیشه یک یا چند صفت رو میشود به عنوان کلید در نظر گرفت.

انواع کلید:

• ابر کلید یا super key: یک یا مجموعه ای از چند صفت که یکتایی مقدار داشته باشند، به عبارت دیگر هر ترکیبی از صفات که در هیچ دو رکوردی مقدار یکسانی نداشته باشند.
• کلید کاندید یا candidate key: هم خاصیت منحصر بفردی دارد و هم خاصیت کمینگی. (uniqueness-minimality). منحصر بفردی یعنی در هر لحظه از حیات رابطه، مقدار یکتایی داشته باشد و کمینگی یعنی که از نظر تعداد اجزا در حداقل باشد.

• کلید اصلی یا primary key: هر کلید اصلی، کلید کاندید هم هست. کلید کاندید و کلید اصلی جز صفات هستند.
• کلید جایگزین یا alternative key: کلید هایی هستند که ما اصرار داریم منحصر بفرد باشند. مثلاً اینکه ما اصرار داریم که در سیستم هیچ دو اسم و فامیل یکسانی وجود نداشته باشد، برای مثال کد دانشجو را به عنوان کلید گرفتیم ولی اصرار داریم که اسم و فامیل یکسانی در سیستم نباشد.
• کلید خارجی یا foreign key: در واقع کلید خارجی عاملی است برای ایجاد ارتباط بین دو جدول.

چند نکته در مورد کلید ها:

هر جدولی میتواند چند تا کلید داشته باشد، محدودیتی ندارد.

کلید نمیتواند چند مقداری باشد.

کلید نمیتواند مشتق باشد.

بهتر است که صفت مرکب را به عنوان کلید نگیریم.

ادامه دارد…